| فروپاشی سبز: تحلیل عوامل تهدیدکننده پوشش گیاهی حوض سلطان (در طول 8 سال پایش مستمر) |
| کد مقاله : 1109-SALTLAKEDUST |
| نویسندگان |
|
نادیا کمالی *1، احسان زندی اصفهان2، علیرضا افتخاری3 1دانشیار، بخش تحقیقات مرتع، مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران. 2دانشیار 3استادیار، بخش تحقیقات مرتع، مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران. |
| چکیده مقاله |
| تغییرات پوشش گیاهی در مناطق خشک و نیمه‌خشک تحت تأثیر متقابل عوامل محیطی، اقلیمی و مدیریتی قرار دارد. در این پژوهش، با هدف بررسی اثرات این عوامل بر پوشش گیاهی منطقه حوض سلطان قم، تغییرات پوشش‌گیاهی در دو سایت قرق و چرا شده به مدت 8 سال مورد پایش قرار گرفت. علاوه بر آن، از شاخص پالمر برای ارزیابی خشکسالی در منطقه استفاده شد. نتایج نشان داد که درصد پوشش گیاهی در سایت قرق به طور قابل توجهی بیشتر از سایت چرا شده بوده است، که مؤید تأثیر منفی چرا بر پوشش‌گیاهی است. با این حال، تراکم گیاهان در سایت چرا شده بیشتر بود که نشان‌دهنده نقش دام در پراکنش بذرها می‌باشد. همبستگی مثبت قوی بین درصد پوشش گیاهی و بارندگی فصل رویش نشان‌دهنده تأثیر مستقیم اقلیم بر پوشش گیاهی است. کاهش درصد پوشش گیاهی و افزایش روند بوته‌میری در سال‌های اخیر، زنگ خطری برای تخریب پوشش گیاهی منطقه محسوب می‌شود. همچنین، تحلیل شاخص پالمر نشان‌دهنده روند خشک‌تر شدن منطقه در طول دوره مطالعه است. یافته‌های پژوهش حاضر، تأثیر متقابل عوامل اقلیمی، فشارهای ناشی از چرای دام، توسعه فعالیت‌های کشاورزی، افزایش بهره‌برداری از منابع آب و نوسانات سطح آب‌های زیرزمینی بر دینامیسم پوشش گیاهی منطقه را به روشنی نشان می‌دهد. حفظ حیات دریاچه مستلزم توجه همه‌جانبه به تمامی اجزای اکوسیستم، به ویژه پوشش گیاهی به عنوان رکن اساسی آن، و اتخاذ رویکردی جامع در تصمیم‌گیری‌های مدیریتی است. |
| کلیدواژه ها |
| حوض سلطان، پایش، مدیریت پایدار، شاخص پالمر، بوته‌میری |
| وضعیت: پذیرفته شده برای ارائه شفاهی |