آینده ایران و جهان در گرو توجه به مدیریت منابع آب سبز

کد مقاله : 1125-SALTLAKEDUST

نویسندگان

علیرضا توکلی * هیات علمی

چکیده مقاله

برداشت و مصرف بی‌رویه از منابع آب زیرزمینی و دستکاری در حوضه‌های آبریز از طریق انتقال‌های بین‌حوضه‌ای سبب بروز نابسامانی و ناترازی در آب آبی شده است. بدون دسترسی پایدار به آب، ادامه حیات بشری قابل تصور نیست وبدلیل مدیریت نادرست بر منابع آب، چالش‌های سنگینی رخ داده و مصادیق فراوانی از بروز نابسامانی و درگیری‌ها وجود دارد. نمونه این مصادیق را می‌توان در شور شدن آب و خاک، نشست زمین، تعارضات آبی در حوضه‌ها، جابجایی جمعیت، تهدید امنیت غذایی و حتی تهدید امنیت آبی جستجو کرد. آب سبز، آب آبی و آب خاکستری، سه منبع اصلی دسترسی به آب محسوب می‌شود. بخش کشاورزی ضمن اینکه بزرگ‌ترین مصرف کننده آب محسوب می‌شود، ارزان‌ترین آب را نیز در اختیار دارد. بخاطر نقش مهم کشاورزی و فرایندی سهل برای ایجاد شغل، همواره مورد توجه دولت‌ها بوده و بخاطر همین موضوع، توسعه کشاورزی نامتوازن شکل گرفت. کشورهایی مانند ایران دچار شکنندگی و ناپایداری شدید در موضوع آب شده و شواهد آن مانند فرونشست زمین، شوری رو به تزاید آب و خاک، افت توان سرزمینی در تولید محصولات کشاورزی و .. عینیت یافته است. در این میان علیرغم روند دسترسی کمتر به بارش و بروز محدودیت‌های انقباضی پارامترهای اقلیمی (- P, - RH, + Temp, + n, + Evap.)، هیچگاه مصارف بر اساس تراز منابع آب، تنظیم نشده است. در حالی که 60 درصد غذای مردم جهان از شرایط دیم بدست می‌آید، این میزان در کشور ما برای محصولات زراعی 10– 8 درصد و محصولات باغی دارای وابستگی 94 درصدی به آب آبی دارند.

کلیدواژه ها

بهره‌وری آب سبز، خفت آبی، استحصال آب باران، دانش بومی

وضعیت: پذیرفته شده برای ارائه شفاهی